Stare kobiety

Czytałam ostatnio Nocnych wędrowców Jagielskiego i - gdyby nie moja gapowatość - pewnie pojawiłaby się tu ich recenzja. Niestety zapomniałam prolongować książkę w bibliotece i musiałam ją oddać. Zamiast recenzji będzie więc refleksja i to nie byle jaka, bo słowami Tadeusza Różewicza. Zawsze, kiedy w jakimś reportażu pojawia się wątek obozów dla uchodźców, uderza mnie jedna rzecz. Mężczyźni załamują się i rozpijają, a one biorą się do pracy. Przez nikogo niezauważone, małe jak mrówki. Plotą paciorki, żeby później sprzedać je na targu, wypalają węgiel drzewny, uprawiają mikroskopijne poletka i gotują posiłki zupełnie z niczego. Zapewniają przetrwanie gatunku. Stare kobiety - czysta siła witalna. 

Opowiadanie o starych kobietach

Tadeusz Różewicz

Lubię stare kobiety
brzydkie kobiety
złe kobiety

są solą ziemi

nie brzydzą się
ludzkimi odpadkami
znają odwrotną stronę
medalu
miłości
wiary

przychodzą i odchodzą
dyktatorzy błaznują
mają ręce splamione
krwią ludzkich istot

stare kobiety wstają o świcie
kupują mięso owoce chleb
sprzątają gotują
stoją na ulicy z założonymi
rękami

milczą

stare kobiety
są nieśmiertelne

Hamlet miota się w sieci
Faust gra rolę nikczemną i śmieszną
Raskolnikow uderza siekierą
stare kobiety są
niezniszczalne
uśmiechają się pobłażliwie

umiera bóg
stare kobiety wstają jak co dzień
o świcie kupują chleb wino rybę

umiera cywilizacja
stare kobiety wstają o świcie
otwierają okna
usuwają nieczystości

umiera człowiek
stare kobiety
myją zwłoki
grzebią umarłych
sadzą kwiaty
na grobach

lubię stare kobiety
brzydkie kobiety
złe kobiety

wierzą w życie wieczne
są solą ziemi
korą drzewa
są pokornymi oczami zwierząt

tchórzostwo i bohaterstwo
wielkość i małość
widzą w wymiarach właściwych

zbliżonych do wymagań
dnia powszedniego

ich synowie odkrywają Amerykę
giną pod Termopilami
umierają na krzyżach
zdobywają kosmos

stare kobiety wychodzą o świcie
do miasta kupują mleko chleb
mięso przyprawiają zupę
otwierają okna

tylko głupcy śmieją się
ze starych kobiet
brzydkich kobiet
złych kobiet

bo to są piękne kobiety
dobre kobiety

stare kobiety
są jajem
są tajemnicą bez tajemnicy
są kulą która się toczy

stare kobiety
są mumiami
świętych kotów

są małymi
wysychającymi źródłami
pomarszczonymi owocami
albo tłustymi
owalnymi buddami

kiedy umierają
z oka wypływa
łza
i łączy się
na ustach z uśmiechem
młodej dziewczyny

Na potwierdzenie tych słów zdjęcie mojej własnej babci, urodzonej w roku, w którym zamordowano prezydenta Narutowicza, po raz pierwszy wykorzystano insulinę w leczeniu cukrzycy, a pieść Deutschland, Deutschland über alles została hymnem Niemiec. Moja babcia jest też rówieśniczką lodów na patyku, stacji BBC i Avy Gardner.