Język polski wcale nie taki trudny

Zastanawialiście się kiedyś, dlaczego mówimy zarówno w ręce, jak i w ręku? Nawet jeśli nie, to i tak warto poznać odpowiedź, jest to bowiem pozostałość po liczbie podwójnej.  Nasi przodkowie posługujący się dawnym językiem polskim znali trzy liczby, a nie jak my dziś tylko pojedynczą i mnogą. Liczba pojedyncza oznaczała, tak jak dziś jedną sztukę, podwójna dwie, a mnoga więcej niż dwie. Brzmiało to tak:

Mianownik	dwie ręce
Dopełniacz	dwu ręku
Celownik	dwiema  rękama
Biernik	dwie ręce
Narzędnik	dwiema rękama
Miejscownik	dwu reku
Wołacz	dwie ręce

Ten system ciągle jest używany w językach litewskim i słoweńskim. Jeśli ktoś uważa go jednak za skomplikowany, spieszę wyjaśnić, że istnieje też coś takiego jak liczba potrójna, a nawet poczwórna.  Liczbę potrójną ma chociażby język Tok Pisin używany w Papui Nowej Gwinei.

	Singular	Dual	Trial	Plural
1st exclusive	mi (ja)	mitupela (on/ona i ja)	mitripela (oni i ja)	mipela (oni wszyscy i ja)
1st inclusive	-	yumitupela (ty i ja)	yumitripela (wy i ja)	yumipela or yumi (wy wszyscy i ja)
2nd	yu (ty)	yutupela (was dwóch)	yutripela (was trzwech)	yupela (was czterech i więcej)
3rd	em (on/ona)	tupela (ich dwóch)	tripela (ich trzech)	ol (ich czterech i więcej)

Warto wyjaśnić, o co chodzi z formami exclusive i inclusive. Niektóre języki wyróżniają dwie formy zaimka my, w zależności od tego, czy mówiący ma na myśli słuchacza, czy nie. I tak jeśli chcemy powiedzieć po czeczeńsku my w znaczeniu ja i osoba, która mnie słucha, powiemy vay, a kiedy my dotyczy mnie i jakiejś innej osoby txo.

Na liczbach się nie kończy, nasze marne siedem przypadków to naprawdę nic przy językach ugrofińskich. Te zwykle mają ich kilkanaście. Oto przykład z języka fińskiego:

Przypadek	Pytania	l.p.	l.mn.
Nominativus	kto? co?	-	-t
Partitivus	Ile (czego)? kogo? czego?	-a/ -ä ,-ta/-tä	-a, -ita, -ja
Genetivus	kogo? czego?	-n	-n, -den, tten, in, ten, en
Accusativus I	kogo? co?	=Gen	=Nom
Accusativus II	kogo? czego?	=Nom	=Gen
Essivus	jako kto? jako co?	-na/-nä	=sing.
Translativus	w kogo? w co?	-ksi	=sing.
Comitativus	z kim? z czym?	-	-ne + suf. dzierż.
Prolativus	jak? którędy?	-	-tse
Abessivus	bez kogo? bez czego?	-tta / ttä	=sing.
Instructivus	jak? kim? czym?	-n	=sing.
Inessivus	w kim? w czym? gdzie?	-ssa/-ssä	=sing.
Elativus	od kogo? od czego? skąd?	-sta/-stä	=sing.
Illativus	w kogo? w co? dokąd?	-n, hVn, -seen	-in, -hin, -iin
Adessivus	na kim? na czym? gdzie?	-lla/-llä	=sing.
Ablativus	znad (od) kogo? czego? skąd?	-lta/-ltä	=sing.
-lta/-ltä	na kogo? na co? dokąd?	-lle	=sing.

Podobnie rzecz ma się z osobami, niektóre języki indiańskie mają też czwartą. Z kolei język nawaho ma siedem trybów, nie tak jak polski: orzekający, rozkazujący i przypuszczający.

Tworzenie zdania z luźno zestawionych słów to też wcale nie jest uniwersalny rozwiązanie. W eskimoskim języku Inuktitut polega ono na dodawaniu znaczących przyrostków i przedrostków do rzeczownika i czasownika. Wygląda to tak:

Malik	ᒪᓕᒃ	gonić
Maliktunga	ᒪᓕᒃᑐᖓ	(ja) gonię
Malikkassik	ᒪᓕᒃᑲᓯᒃ	ty też gonisz
Malikkit!	ᒪᓕᒃᑭᑦ	gońcie ich!
Malikkuttikkuk	ᒪᓕᒃᑯᑦᑎᑦᑯᑦ	jeżeli my gonimy ich dwoje
Malingmangaakku?	ᒪᓕᖕᒪᖓᐊᒃᑯ	czy (ja) ją gonię?

Kiedy zatem chcemy powiedzieć Nigdy nie powiedziałem, że chcę jechać do Paryża powiemy Pariliarumaniralauqsimanngittunga. Prawda, że proste? Dodam tylko, że język Inuktitut nie jest jednym z tych wymierających, używa się go jako języka urzędowego w Nunavut i Terytoriach Północno-Zachodnich, a także częściowo w Quebecu oraz Nowej Fundlandii i Labradorze.

Nie zawsze bywa tak trudno. Używany w Amazonii język piraha nie posiada liczebników. Może tylko powiedzieć, że czegoś jest dużo albo mało. Rdzenni użytkownicy języka nie potrafią więc liczyć. Odpadają wszelkie problemy z matematyką.